تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟

در این مقاله می خواهیم شمارا با مفهوم تفاوت بازار اول و دوم بورس چیست؟ آشنا سازیم

امروزه بورس‌های اوراق بهادار تلاش می‌کنند با بهره‌گیری از توسعه‌ی فناوری اطلاعات و تکنولوژی‌های ارتباطی و از طریق اقدامات متعددی از قبیل معرفی ابزارهای جدید معاملاتی، بهره‌گیری از مراحل متنوع معاملاتی، معرفی انواع مختلف ساختارهای معاملاتی، دسته‌بندی شرکت‌ها در بازارهای مختلف و نیز ارایه اطلاعات کافی و به‌موقع و افزایش شفافیت بازار، زمینه حضور در بازار و تصمیم‌گیری آسان را برای سرمایه‌گذاران فراهم کنند. یکی از این اقدامات که در سال‌های اخیر مورد توجه بورس‌های مختلف قرار گرفته، طبقه‌بندی شرکت‌ها در بازارهای مختلف براساس معیارهای مهمی از قبیل شفافیت اطلاعات، شناوری سهام، نقدشوندگی و… است.

تفاوت بازار اول و دوم و تالارهای اصلی و فرعی بورس چیست؟

از شهریور ۱۳۸۱ سازمان بورس اوراق بهادار تصمیم به طبقه بندی شرکت های پذیرش شده در بازار نمود، که این کار به منظور تفکیک شرکت های نقد شونده و غیر نقد شونده، ایجاد حس رقابت بین مدیران شرکت ها ودر نهایت شفاف سازی وضعیت سهام مختلف برای خریداران و فروشندگان صورت گرفت. شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بر اساس میزان سرمایه ثبت شده؛ درصد شناوری سهام؛ میزان شفافیت؛ سودآوری و …. در دو دسته به نام بازار اول و بازار دوم طبقه بندی می شوند و بازار اول نیز به دو زیرمجموعه با نام تابلوی اصلی و تابلوی فرعی تقسیم شده است.

بورس اوراق بهادار تهران دارای دو بازار اول و دوم می‌باشد. بازار اول از دو تابلوی اصلی و فرعی تشکیل شده‌است. پذیرش سهام عادی در بورس، صرفاً در یکی از تابلوهای بازار اول یا در بازار دوم صورت می‌پذیرد.

معیار	الزام	بازار اول تابلوی اصلی	بازار اول تابلوی فرعی	بازار دوم
معیارهای عمومی	سودآوری آخرین سال مالی حسابرسی شده و سودآوری آتی	✔	✔	✔
	عدم وجود زیان انباشته	✔	✔	✔
	مثبت بودن جمع جریان خالص وجه نقد ناشی از عملیات ۲ سال مالی قبل	✔	✔	✔
	گزارش حسابرس مردود یا عدم اظهارنظر نباشد.	✔	✔	✔
	جمع بندهای شرط گزارش حسابرس بااهمیت نباشد.	✔	✔	✔
معیارهای اختصاصی	حداقل مبلغ سرمایه ثبت شده به میلیارد ریال	۱۰۰۰	۵۰۰	۲۰۰
	حداقل درصد سهام شناور آزاد	۲۰	۱۵	۱۰
	حداقل تعداد سهامداران	۱۰۰۰	۷۵۰	۲۵۰
	حداقل درصد حقوق صاحبان سهام	۳۰	۲۰	۱۵
	حداقل درصد روزهای معاملاتی شرکت به کل	۳۵	۳۵	–
	حداقل درصد معاملات سهام ثبت شده شرکت بدون احتساب معاملات عمده	۴.۵	۳	–
معیارهای پیشنهادی	حداقل امتیاز اطلاع‌رسانی(درصد)	۲۰	۲۰	–
معیارهای پیشنهادی	حداقل قیمت بازار سهام (ریال)	۱۰۰۰	۱۰۰۰	–

شرایط خاص پذیرش سهام عادی در تابلوی اصلی بازار اول بورس:

متقاضی پذیرش سهام عادی در تابلوی اصلی بازار اول، باید دارای شرایط زیر باشد:

بند یک: سهامی عام بوده و سرمایه ثبت شده آن از یک هزار میلیارد ریال کمتر نباشد.

بند دو: تمام سرمایه آن منقسم به سهام عادی بوده و امتیاز خاصی برای بعضی سهام‌داران در نظر گرفته نشده باشد.

تبصره: سهام شرکت‌هایی که بخشی از سهام آنها دارای شرایط ویژه باشد، در صورت تأیید هیئت پذیرش، با رعایت مقررات مربوطه قابل پذیرش خواهد بود.

بند سه: حداقل ۲۰ درصد از سهام ثبت‌شدۀ آن شناور بوده و تعداد سهامداران آن حداقل هزار نفر باشد.

بند چهار: حداقل باید سه سال سابقۀ فعالیت در صنعت مربوط داشته و طی این مدت موضوع فعالیت آن تغییر نکرده باشد. همچنین از مدت مأموریت حداقل دو نفر از مدیران فعلی آن، حداقل شش ماه سپری شده باشد.

تبصره: هیئت پذیرش می‌تواند سوابق قبلی فعالیت متقاضیانی را که در اثر ادغام یا تغییر ساختار تشکیل ‌شده‌اند، مشروط بر آن‌که منطبق با فعالیت فعلی آنها باشد به عنوان سابقه فعالیت بپذیرد. در هر صورت متقاضی باید دارای حداقل دو‌سال سابقۀ فعالیت با ساختار فعلی‌ باشد.

بند پنج: در سه دورۀ مالی متوالی منتهی به پذیرش که حداقل دو دورۀ آن سال مالی کامل باشد، سودآور بوده و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت در صنعت مربوط وجود داشته باشد.

بند شش: زیان انباشته نداشته باشد.

بند هفت: براساس آخرین صورت‌های مالی سالانه حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، حداقل ۳۰ درصد باشد. در مورد متقاضیانی که مشمول مادۀ ۸ این دستورالعمل هستند، نسبت یادشده بر مبنای ضوابط ناظر بر متقاضی، تعیین می‌شود.

بند هشت: اساسنامه متقاضی باید منطبق با اساسنامه نمونه مصوب هیئت مدیره سازمان و الزامات و شرایط تعیین‌شده توسط سازمان و سایر مراجع ذی‌صلاح، تدوین شده باشد.

بند نه: سود عملیاتی شرکت در دو دورۀ مالی منتهی به پذیرش از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مجموع جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی آن طی این دوره‌ها مثبت باشد.

بند نه مکرر: حداقل یک بازارگردان داشته باشد.

بند ده: گزارش حسابرس در مورد صورت‌های مالی دو دورۀ مالی منتهی به پذیرش، عدم اظهارنظر یا اظهارنظر مردود نباشد. همچنین گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی نباید شامل بندهای ناشی از عدم انجام تعدیلات در درآمدها، هزینه‌ها، سود، زیان، بدهی‌ها و تعهدات احتمالی و مغایرت در حساب‌های متقاضی باشد.

بند یازده: دعاوی حقوقی له یا علیه شرکت، دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.

تبصره: در مواقعی که شکایتی علیه شرکت در حال پذیرش واصل گردد با توجه به مسئولیت سهامداران قبل از عرضه اولیه در خصوص دعاوی حقوقی مربوط به قبل از تاریخ عرضه اولیه سهام، تا زمان دریافت حکم قطعی مبنی بر رفع شکایت علیه شرکت در حال پذیرش مطابق قاعده کلی زیر و به تشخیص هیئت پذیرش عمل می شود:

الف- دریافت ضمانت نامه بانکی از سهامداران عمده

ب- توثیق سهام سهل البیع شرکت های پذیرفته شده دیگر غیر از شرکت در حال پذیرش به ارزش حداقل دو برابر ارزش سهام عرضه شده و با حداقل قیمت سهام فوق در شش ماه گذشته

ج- مسدود کردن بخشی از سهام شرکت در حال عرضه اولیه

بند دوازده: به تأیید حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری (از جمله حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده) مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در بورس (از جمله توانایی تهیه و افشای اطلاعات مالی به موقع و قابل اتکاء) برخوردار باشد.

تبصره: درخصوص بند ۱۰ و ۱۱ ماده ۶، در صورتی که ارزش ریالی دعاوی حقوقی، میزان مغایرت در حساب‌ها یا تعهدات و تعدیلات احتمالی متقاضی از میزان سود انباشته در زمان پذیرش و عرضه کمتر باشد، با اخذ تعهد کتبی از سهامدار/ سهامداران عمده مبنی بر عدم تقسیم سود به میزان مبالغ فوق‌الذکر و پذیرش ضمان (جبران خسارات وارده به شرکت و سهامداران) در صورت نقض این تعهد، با تکلیف به افشای میزان تعهدات احتمالی و لحاظ تعهدات مذکور در ارزشیابی شرکت، هیئت پذیرش اختیار دارد با پذیرش سهام متقاضی موافقت کند.

ماده هفت: اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل متقاضی دارای سابقۀ محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی مؤثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سوء شهرت حرفه‌ای نباشند.

ماده هشت: چنانچه تأسیس و فعالیت متقاضی مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی باشد، متقاضی موظف است علاوه بر رعایت مفاد این دستورالعمل، موارد یادشده را نیز رعایت نماید.

ماده نه: هرگونه انتقال، به استثنای انتقالات قهری، نسبت به بیش از ۵۰ درصد سهام متعلق به سهامداران عمده، منوط به اظهارنظر کتبی بورس و موافقت هیئت پذیرش خواهد بود.

تبصره: چنانچه سهامدار عمده در نظر داشته باشد کمتر از ۵۰ درصد سهام خود را واگذار نماید، لکن در نتیجه انتقال فوق خریدار سهام در زمره سهامدار عمده قرار گیرد، نقل و انتقال اینگونه سهام نیز منوط به اظهارنظر کتبی بورس و موافقت هیئت پذیرش خواهد بود.

شرایط خاص پذیرش سهام عادی در تابلوی فرعی بازار اول بورس:

متقاضی پذیرش سهام عادی در تابلوی فرعی بازار اول به استثنای موارد زیر، تابع شرایط خاص پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول و مفاد این دستورالعمل است:

بند یک: سهامی عام بوده و سرمایه ثبت شدۀ آن از پانصد میلیارد ریال کمتر نباشد.

بند دو: درصد سهام شناور و تعداد سهامداران آن به ترتیب کمتر از ۱۵ درصد سرمایۀ ثبت شده و ۷۵۰ نفر نباشد.

بند سه: بر اساس آخرین صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، حداقل ۲۰ درصد باشد.

بند چهار: در دو دوره مالی منتهی به پذیرش، سودآور بوده و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت در صنعت مربوط وجود داشته باشد.

بند پنج: حداقل باید سه سال سابقه فعالیت در صنعت مربوطه داشته و طی این مدت موضوع فعالیت آن تغییر نکرده باشد. همچنین از مدت مأموریت حداقل دونفر از مدیران فعلی آن، حداقل شش ماه سپری شده باشد.

بند پنج مکرر: حداقل یک بازارگردان داشته باشد.

بند شش: هیئت‌پذیرش می‌تواند سوابق قبلی فعالیت متقاضیانی را که در اثر ادغام یا تغییر ساختار تشکیل شده‌اند، مشروط بر آنکه منطبق با فعالیت فعلی آنها باشد به‌عنوان سابقه فعالیت بپذیرد. در هر صورت متقاضی باید دارای حداقل دوسال سابقه فعالیت با ساختار فعلی باشد.

شرایط خاص پذیرش سهام عادی در بازار دوم بورس:

متقاضی پذیرش سهام عادی در بازار دوم به استثنای موارد زیر، تابع شرایط خاص پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول و مفاد این دستورالعمل است:

بند یک: سهامی عام بوده و سرمایه ثبت شدۀ آن از دویست میلیارد ریال کمتر نباشد.

بند دو: درصد سهام شناور و تعداد سهامداران آن به ترتیب کمتر از ۱۰ درصد سرمایۀ ثبت شده و ۲۵۰ نفر نباشد.

بند سه: بر اساس آخرین صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، حداقل ۱۵ درصد باشد.

بند چهار: در یک دوره مالی منتهی به پذیرش، سودآور بوده و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت در صنعت مربوط وجود داشته باشد.

بند پنج: حداقل یک بازارگردان داشته باشد.

بند شش: حداقل باید دوسال سابقه فعالیت در صنعت مربوطه داشته و طی این مدت موضوع فعالیت آن تغییر نکرده باشد.

بند هفت: هیئت پذیرش می‌تواند سوابق قبلی فعالیت متقاضیانی را که در اثر ادغام یا تغیییر ساختار تشکیل شده‌اند، مشروط بر آنکه منطبق با فعالیت فعلی آنها باشد به‌عنوان سابقه فعالیت بپذیرد. در هر صورت متقاضی باید دارای حداقل یک سال سابقه فعالیت با ساختار فعلی باشد.