مزیت رقابتی

مزیت رقابتی چیست؟

مزیت رقابتی ما در دنیایی که کار می کنیم، چیست؟ در ویدئو های قبلی گفتيم چهار روش براى كسب درآمد وجود دارد: كارمندى، خويش فرمايى، كسب و كار بزرگ و سرمايه گذارى. همچنين گفتيم در دو روش اول فرد به دنبال امنيت مالى بيشتر است و در دو روش بعدى عموماً فرد به دنبال آزادى مالى بيشتر است. هر کدام از ما متناسب با توانمندی ها، شرایط و انتخاب هایمان یکی از این روش ها را برای کسب درآمد خود انتخاب می کنیم؛ اما سوال اساسی این است برای موفقیت در هر یک از این روش های کسب درآمد باید چه کرد؟ در این ویدئو استاد سعید هدایتی به یکی از مهمترین شاخصه های موفقیت در روش های کسب درآمد، یعنی مزیت رقابتی اشاره می نمایند. ️این ویدئو را تا پایان تماشا نمایید، و برای ما بنویسید، مزیت رقابتی شما در دنیای که کار می کنید، چیست؟

مزیت رقابتی (Competitive Advantage) یکی از اصطلاحات کلیدی در استراتژی است .

طی سالهای اخیر، مزیت رقابتی در مرکز بحث استراتژی های رقابتی قرار گرفته و بحث های زیادی درباره مزیت رقابتی مطرح شده است.

با این وجود، ارائه یک تعریف دقیق از مزیت رقابتی مشکل است. از یک طرف، مزیت رقابتی به معنای بازده بیش از حد معمول تلقی شده و از طرف دیگر، مزیت رقابتی به عملکرد بازار سرمایه و انتظارات مرتبط شده است.

اما رایج ترین تعریف مزیت رقابتی در حوزه استراتژی رقابت و در چارچوب خلق ارزش، یعنی هر آن چه موجب شود درآمد بیش از هزینه ، افزایش یابد، تجلی پیدا می کند.

پیتراف، مزیت رقابتی را حفظ درآمد بالاتر از حد طبیعی تعریف می کند. به عقیده بسکانو، درانو و شانلی در صورتی که بنگاه در مقایسه با متوسط نرخ سود اقتصادی، به نرخ بالاتر سود اقتصادی در بازار یکسان دست پیدا کند، دارای مزیت رقابتی است.

پورتر(1985) مزیت رقابتی را در چارچوب استراتژی رقابتی مورد توجه قرار می دهد. وی، استراتژی رقابتی را به عنوان تعیین موقعیت بنگاه در محیط رقابتی قلمداد می کند.

امروز تعبیر مزیت رقابتی، به صورت فراگیر در استراتژی استفاده می‌شود؛ اما همه‌ی کسانی که این تعبیر را به کار می‌برند، الزاماً روش پورتر را نمی‌پسندند. بسیاری از استراتژیست‌ها، معتقدند که قرار نیست مزیت رقابتی با نگاه به بازار و به صورت Market-based تعریف شود. بلکه می‌توان مزیت رقابتی را به صورت مبتنی بر منابع (Resource-based) هم تعریف کرد.

در این نگرش، به سراغ مدل بارنی می‌روند و دنبال منابعی می‌گردند که از ویژگی‌های VRIO بهره‌مند باشند.

چارچوب VRIO ابزاری است که برای تجزیه و تحلیل منابع داخلی و قابلیت های شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد تا دریابد که آیا اینها می‌توانند منبع مزیت رقابتی پایدار باشند یا خیر.

این ابزار در ابتدا توسط بارنی، جی. ب. (۱۹۹۱) با عنوان “منابع محکم و مزیت رقابتی پایدار” تهیه شده است، او چهار ویژگی را که منابع شرکت باید برای شناخته شدن به عنوان مزیت رقابتی پایدار داشته باشد بیان کرد.

چهار مشخصه مهم را برای منابعی که می توانند به عنوان مزیت رقابتی در سازمان عمل کنند، ذکر می کند که عبارتند از:

1ـ ارزشمندی: منابع ارزشمند، منابعی هستند که بتوان از آنها در جهت بهره برداری از فرصت ها و خنثی نمودن تهدیدهای محیطی استفاده کرد؛

2ـ کمیابی: منابع باید در میان سازمان های فعلی و رقبا، بالقوه کمیاب باشند؛

3ـ تقلیدناپذیری: از لحاظ استراتژیک نباید جانشین های یکسانی برای این منابع وجود داشته باشد.

4ـ سازماندهی برای گرفتن ارزش: این منابع در صورت عدم سازماندهی برای جذب ارزش از آنها، هیچ مزیتی را به یک شرکت اعطا نمی‌کنند. یک شرکت باید سیستم های مدیریتی خود، فرایندها، سیاست ها، ساختار سازمانی و فرهنگ را سازماندهی کند تا بتواند پتانسیل ارزشمند، نادر و پرهزینه خود را برای دستیابی به منابع ارزشمند و هدف شرکت به طور کامل تحقق بخشد. فقط در این صورت شرکت‌ها می‌توانند به مزیت رقابتی پایدار دست یابند.

تئوری مبتنی بر منابع، یکی از مهمترین تئوری هایی است که در باب مزیت رقابتی در ادبیات مدیریت استراتژیک مطرح گردیده است. این تئوری برخلاف تئوری های سازمان صنعتی که مزیت رقابتی را حاصل عوامل بیرونی سازمان می دانستند، مزیت رقابتی را حاصل منابع درونی سازمان دانسته، بر این نکته تأکید می کند که سازمان ها به دلیل ناهمگن بودن منابعی که در اختیار دارند، می توانند به مزیت رقابتی پایدار دست پیدا کنند.

مزیت رقابتی ما در دنیایی که کار می کنیم، چیست؟

چهار روش براى کسب درآمد وجود دارد: کارمندى، خویش فرمایى، کسب و کار بزرگ و سرمایه گذارى. در دو روش اول فرد به دنبال امنیت مالى بیشتر است و در دو روش بعدى عموماً فرد به دنبال آزادى مالى بیشتر است. هر کدام از ما متناسب با توانمندی ها، شرایط و انتخاب هایمان یکی از این روش ها را برای کسب درآمد خود انتخاب می کنیم؛ در این ویدئو استاد سعید هدایتی به یکی از مهمترین شاخصه های موفقیت در روش های کسب درآمد، یعنی مزیت رقابتی اشاره می نمایند. ️

واقعیت این است که شما می‌توانید به مزیت رقابتی فکر نکنید و کسب و کارتان را هم اداره کنید. اما سوال اساسی این است برای موفقیت در هر یک از این روش های کسب درآمد باید چه کرد؟

شما باید در سطح کلان، یک بار تکلیف خودتان را مشخص کنید که محور اصلی رقابت شما چیست و نسبت به رقیبان‌تان چه مزیتی دارید. سپس روی مزیت رقابتی خودتان سرمایه‌گذاری کنید و در آن حوزه قوی‌تر شوید.

منبع:

1. وب سایت متمم
2. راسخی، سعید ؛ ذبیحی لهرمی، المیرا ؛1387 ، مزیت رقابتی در سطح بنگاه مفهوم و تئوری، نشریه پژوهش نامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 28
3. یدالهی فارسی، جهانگیر ؛ حسینی، مجتبی ؛ 1386، چشم اندازی نو در باب مزیت رقابتی مبتنی بر منابع، مدیریت فرهنگ سازمانی ، دوره پنجم – شماره 1